KANTOORHISTORIEK
In de aflevering "Kinderloos of kindervrij door het leven: wat met je vermogen?" praten auteur en actrice Leen Dendievel openhartig met notaris Anne-Sophie Willems over het belang van de vraag "Wat als...?". Niemand denkt graag na over zijn overlijden of een relatiebreuk, maar toch moeten we bij deze vraag stilstaan. Ook voor mensen zonder kinderen is denkwerk vaak nodig om een bewuste keuze te maken en de juiste zaken te regelen.
Benieuwd naar het gesprek? Beluister de aflevering via Spotify.
In 2023 werden er in ons land ruim 100.000 zorgvolmachten geregistreerd, 18,7% meer dan in 2022. Via zo’n volmacht kan je o.a. preventief regelingen treffen voor het geval je zelf niet meer in staat zou zijn om je vermogen te beheren. 9 op de 10 zorgvolmachten werden in Vlaanderen afgesloten. Vorig jaar was ook goed voor bijna 6.000 erfovereenkomsten. Zo’n overeenkomst biedt families extra opties om hun nalatenschap in alle transparantie te regelen.
18,7% meer zorgvolmachten
Vorig jaar werden er 100.451 zorgvolmachten afgesloten in ons land, waarvan bijna 90.000 in Vlaanderen. In 2022 ging het nog om 84.634 zorgvolmachten in België, waarvan zo’n 75.000 in het noorden van het land. De zorgvolmacht werd in 2014 ingevoerd. Sindsdien werden er in België in het totaal zo’n 500.000 zorgvolmachten afgesloten.
Notaris Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be: “Dankzij een zorgvolmacht kan je jezelf beschermen indien een ongeval of een ziekte er jammer genoeg toe leidt dat je niet meer in staat bent om zelf je vermogen te beheren. Je kan één of meerdere personen aanduiden om bijvoorbeeld je bankrekeningen te beheren, je facturen te betalen of je pensioen te innen. Met een zorgvolmacht kan je ook bepaalde instructies geven met betrekking tot een verkoop of een schenking. Zo is je vermogen niet geblokkeerd door het feit dat je niet meer wilsbekwaam bent.”
Een zorgvolmacht is ook een instrument voor zorgplanning. Zo kan je op voorhand aangeven in welk rust- of verzorgingstehuis je later wil verblijven. Let wel, om de zorgvolmacht te laten uitwerken als je wilsonbekwaam wordt, moet je de zorgvolmacht laten registeren in het CRL (Centraal register van lastgevingen). De notaris kan hiervoor zorgen.
Wat als je geen zorgvolmacht opstelt?
Een zorgvolmacht wordt vaak toegekend aan de partner of aan één of meerdere kinderen. Is er niets op voorhand geregeld via een zorgvolmacht, dan zal een bewindvoerder het vermogen beheren wanneer je niet meer in staat bent om je belangen te behartigen. De aanstelling gebeurt via de rechtbank.
27,5% meer erfovereenkomsten in 2023
Vorig jaar werden er in België 5.927 erfovereenkomsten geregistreerd (+27,5% in vergelijking met 2022). De meerderheid in Vlaanderen: 4.422, +23% t.o.v. 2022.
Notaris Carol Bohyn: “De erfovereenkomst is een relatief jong instrument. Het was een van de nieuwigheden van het erfrecht dat in september 2018 in werking trad. Sindsdien werden er in ons land al meer dan 20.000 erfovereenkomsten afgesloten.”
Wat is een erfovereenkomst?
Een erfovereenkomst biedt families extra opties om hun nalatenschap in alle transparantie te regelen. Het is een ideaal instrument om zaken uit het verleden in kaart te brengen en openlijk te bespreken. Alle erfgenamen - ook stiefkinderen en kleinkinderen - worden bij de gesprekken betrokken, wat leidt tot minder familieruzies en meer gemoedsrust.
Notaris Carol Bohyn: “Ouders kunnen in de loop van hun leven een of meerdere erfgenamen op allerlei manieren een steuntje in de rug hebben gegeven. Denk maar aan een schenking, het financieren van een opleiding in het buitenland of het helpen bij een verbouwing. Zo’n verkregen voordeel kan een onevenwicht creëren tussen de erfgenamen wanneer ze geconfronteerd worden met een erfenis. Schenkingen worden in principe verrekend in een erfenis, terwijl dat bij andere genoten voordelen niet automatisch het geval is. Via een erfovereenkomst kan je nagaan of alle betrokken kinderen zich evenwichtig behandeld voelen. Indien nodig kunnen bepaalde scheeftrekkingen hersteld worden in overleg met de ouders en alle kinderen samen. Op die manier worden latere conflicten vermeden. ”
In ‘1 op 1 met de notaris’ werpen we een blik achter de schermen van het leven als notaris. Deze week vragen we notaris Bénédicte Strobbe welke akten haar nauw aan het hart liggen. "Een oud koppel dat na veertig jaar een woning verkoopt aan een jong koppel, dat doet wel iets."
Mensen overwegen wel eens om bij leven een deel van hun vermogen door te geven aan een naaste, zoals een kind. Er zijn vaak fiscale motieven. Een goed schenken komt in principe fiscaal gezien vaak voordeliger uit. Enerzijds verklein je je te erven vermogen (waardoor je minder erfbelasting verschuldigd bent) en anderzijds zijn de tarieven van de schenkbelasting lager. Vooral voor wat de schenking van roerende goederen betreft, zijn de ‘vlakke’ tarieven van 3% (partners en rechte lijn) en 7% (anderen) aantrekkelijk ten opzichte van de erfbelasting.
Maar los van het fiscaal aspect, betekent schenken vooral dat je iets geeft aan een naaste op een moment dat je er zelf nog bent. Je bevoordeelt met de ‘warme’ hand; je maakt de dankbaarheid van de begunstigde bij leven mee. Voor veel schenkers is dit emotioneel aspect niet te onderschatten.
